بودجه بندی را به نوعی میتوان «فرآیند تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود» دانست و منظور از تنظیم بودجه «حداکثر استفاده» از منابع موجود است که معمولاً در حد کفایت نیست. بنابراین لازم است که به نحوی از منابع محدود استفاده کرد که با حداقل هزینه بیشترین نتیجه را به دست آورد. از این رو خبرگزاری مهر در راستای رسالت اجتماعی خود و با توجه به تصویب بودجه ۱۴۰۰ شهرداری اراک اقدام به برگزاری میزگرد «آسیب شناسی نظام برنامه ریزی بودجه در کلانشهر اراک» با حضور سعید بیاتیان، شهردار کلانشهر اراک، ایرج رضایی، دبیر شورای اسلامی شهر اراک، حمید رضا خانمحمدی معاون اسبق برنامه ریزی و توسعه منابع انسانی شهرداری اراک، عباس خسروانی، کارشناس اقتصاد سیاسی و پیمان عینالقضاتی، جامعه شناس کرد که در ادامه مشروح این میزگرد را میخوانید.
به گزارش خبرگزاری مهر استان مرکزی، در ادامه این میزگرد عباس خسروانی اظهار کرد: سند بودجه مهمترین سند راهبردی یک مدیر است حال این مدیر چه در هیأت دولت و چه در شهرداری باشد. مهمترین سند مالی که یک مدیر میتواند بر اساس آن عمل بکند و فعالیتهایش را انجام بدهد سند بودجه است لذا هر گونه مشکلی در مدیریت اجرایی اتفاق بیفتد و یا در وضعیت موجود شهر به وجود بیاید یک عامل اصلی آن به بودجه بر میگردد.وی ادامه داد: به همین علت است که مدت هاست بحث اصلاح ساختار بودجه را وارد ادبیات اقتصاد شهری کردیم بارها کارشناسان و صاحب نظران حوزه شهری مقاله نوشتهاند که با این روش بودجه نویسی در شهرداری و شورا به هیچ جا نخواهیم رسید و عملاً چیزی که داریم مینویسیم بودجه نیست و برای مدیر اجرایی ایجاد مشکل میکند. بسترهای تخلف را برای مدیران اجرایی فراهم میکند تا بتواند آن کاری را که میخواهد انجام دهد. بتواند تأمین مالی و اجرایی کند و فشار مردمی از روی خودش بردارد.
این کارشناس و صاحب نظر حوزه شهری تصریح کرد: بودجه علیرغم همه پیچیدگیهایی که دارد خیلی ساده است یعنی در عین حال ردیف به نام درآمد و یک ردیف دارد به نام هزینه اولین کاری که باید به نظرم انجام شود ما باید شفافیت را در بودجه جدی بگیریم این حق مردم و کارشناسان است که ببینند که آن چیزی که به عنوان عوارض و مالیات به شهرداری یا هر نهاد دیگری پرداخت میکنند، کجا هزینه میشود و برای چی هزینه میشود؟
خسروانی گفت: چقدر شهرداری توانسته است در این زمینه شفاف سازی کند و مهمتر از آن چقدر توانسته آحاد مردم و افکار عمومی را قانع بکند که آن چیزی که شما به عنوان عوارض و مالیات میدهید دقیقاً جایی مصرف میشود که درد شماست.
وی بیان کرد: شاید یکی از دلایلی که حال مردم خوب نیست این باشد که مبلغی که به عنوان عوارض و مالیات به شهرداری و سازمانهای تابعه آن میدهند، آن جایی که لازم است هزینه نمیشود و آن جایی که باید دردی از مردم دوا کند و مشکلی را از آنها حل کند، صرف نمیشود. لذا بحث اول ما شفافیت است که ما چقدر توانستیم این بودجه را برای مردم شفاف بکنیم؟ اعداد چقدر واقعی شده و مردم و کارشناسان چقدر به این بودجه اشراف دارند؟
این کارشناس و صاحب نظر حوزه شهری ادامه داد: شفافیت باعث اعتماد عمومی میشود و اعتماد عمومی را افزایش میدهد و ما اعتقاد داریم شهر بدون اعتماد عمومی مردم قابل اداره کردن نیست. وقتی مردم چه به دروغ و چه بر اساس واقعیت علیه شهرداری و شورای شهر اراک حرف بزنند و ناسزا بگویند و بگویند کاری نکردند و اینکه دزدی کردند و غیره، یعنی شهرداری و شورای شهر اراک در جلب اعتماد عمومی موفق نبوده است. اگر میبینید این صحبتها حتی بر اساس دروغ و شایعه بیان میشود یعنی عدم وجود اعتماد عمومی باعث شده که مردم چنین نگاهی را به موضوع داشته باشند.
خسروانی مطرح کرد: بحث نظارت پذیری بر بودجه زمانی امکان پیدا میکند که شفافیت وجود داشته باشد و این شفافیت در بودجه شهرداری اراک رعایت نشده است و مشخص نشده است این درآمدها دقیقاً از کجاست و چه مقدار است؟ آیا این اعداد واقعی است؟ آیا این اعداد محقق میشوند؟ و آیا این به حق است و حق شهر است و منافاتی با حقوق شهروندی ندارد که این درآمدها از این محل کسب شود؟ یا خیر؟ شفافیت باعث میشود که شهرداری و شورای شهر اراک یک پیشگیری از فساد داشته باشد، نظارت مردمی داشته باشد و وقتی شهرداری و شورای شهر اراک به مردم میگوید این پولی که برای شما گرفتیم قرار است برای این پروژه مشخص در مدت زمان معین هزینه شود، باعث شفافیت و نظارت میشود.
وی اظهار کرد: شهرداری و شورای شهر اراک زمانی میتواند ادعا کند که در مدیریت شهری موفق عمل کرده است که بودجه اش بر اساس اصول علمی بودجه نویسی نوشته شده باشد.این کارشناس و صاحب نظر حوزه شهری گفت: بحث اصل تعادل درآمدها و هزینهها در برنامه ریزی بودجه بسیار مهم است و باید این مسئله در نظر گرفته شود هزینههایی که در شهرداری اراک تراشیده میشود چقدر متناسب با درآمدهای واقعی شهرداری است، آیا اول درآمدها را در شهرداری اراک و شورا احصا کردیم و بعد هزینه تراشیدهایم و یا اول هزینهها را تراشیدیم و بعد دنبال کسب درآمد و دیدن درآمد رفتهایم؟ اصل این است که ما اول درآمدها را احصا بکنیم.
خسروانی ادامه داد: نکته بعدی این است که نوشتن بودجه باید بر اساس برنامههای اسناد بالادستی باشد و قانون هم میگوید بر اساس برش برنامه ۵ ساله شهر باشد اما نکته این است این برنامه ۲۰ سالهای که در شورای شهر اراک تدوین شده زمانی به حال شهر مفید است و زمانی میتوان بر اساس آن بودجه ریزی کرد که این برنامه بر اساس نظام و مسائل شهر اراک طراحی شده باشد، آیا این مساله شناسی اتفاق افتاده است؟ آیا مساله شهر اراک ساخت پل بوده است؟ آیا مساله شهر اراک ساختن میدانهایی بوده که ما الان میلیاردها خرجش میکنیم، آیا مساله شهر اراک عمران بوده؟ توسعه خیابانها بوده است؟ آیا مساله شهر اراک پیاده راه ساختن بوده است؟